Pokrzywka to choroba o złożonej etiologii i patogenezie. Nazwa schorzenia wywodzi się od łacińskiego słowa urtica – pokrzywa, określającego popularną roślinę, której liście po kontakcie ze skórą powodują powstawanie charakterystycznych, swędzących zmian obrzękowych. Wspólną cechą wszystkich odmian pokrzywki jest nagłe pojawienie się na skórze bąbli.
Obraz kliniczny pokrzywki
Bąbel pokrzywkowy to wykwit wyniosły ponad poziom skóry. Ma barwę porcelanowo białą lub różową. Pokrzywka powstaje szybko i ustępuje w czasie 24 godzin bez pozostawienia śladu. Wystąpienie zmian poprzedza zazwyczaj nasilony świąd skóry. Wielkość bąbli jest bardzo różna – od kilku mm do kilkunastu cm.
Rodzaje pokrzywki
Mając na uwadze kryterium czasowe trwania choroby wyróżniamy pokrzywkę ostrą, trwającą poniżej 6 tygodni, oraz przewlekłą (trwa powyżej 6 tygodni). Pokrzywka ostra występuje bardzo często. W ciągu życia epizodu pokrzywki ostrej doświadcza ponad 25% populacji.
Dotyczy to zarówno dzieci, jak i dorosłych. Choroba może mieć bardzo różne nasilenie i przebieg. Przyczyną pokrzywki ostrej są najczęściej pokarmy, leki, czynniki infekcyjne, jady owadów błonkoskrzydłych i pyłki roślin.
U części chorych pokrzywka ostra ma charakter łagodny, przemijający, a w przypadkach ciężkich może być zapowiedzią zagrażających życiu reakcji anafilaktycznych.
Pokrzywka przewlekła, która dotyczy ok. 1% populacji, sprawia trudności diagnostyczne i terapeutyczne. Jej objawy utrzymują się w sposób ciągły bądź w postaci nawrotów i remisji powyżej 6 tygodni. Zgodnie z najnowszymi wytycznymi europejskimi pokrzywkę przewlekłą dzieli się na indukowaną (wywołaną) i spontaniczną w zależności od obecności bądź braku uchwytnych bodźców wyzwalających wysiewy bąbli.
Warto wspomnieć o tym, że diagnostyce podlega tylko pokrzywka przewlekła. Należy wówczas wykonać szereg badań laboratoryjnych, obrazowych oraz konsultacji lekarskich (ginekolog, urolog, laryngolog i niezwykle istotny stomatolog, ponieważ nawet niewielka próchnica może bardzo nasilać zmiany skórne).
Kolejnym ważnym etapem jest wykonanie prób fizykalnych (tylko w trakcie hospitalizacji) :
- z ciepłem,
- z zimnem,
- uciskowa,
- wibracyjna,
- dermografizm,
- świetlna,
- cholinergiczna – test wysiłkowy,
- aspirynowa.
Obrzęk naczyniowy
Wysiewowi bąbli mogą towarzyszyć objawy obrzęku naczynioruchowego – dotyczy to ok. 40% pacjentów z rozpoznaniem pokrzywki.
Obrzęk naczynioruchowy charakteryzuje się niezapalnym, samoograniczającym się obrzękiem tkanki podskórnej i/lub błon śluzowych, który ustępuje w czasie 24–72 godzin. Wystąpienie obrzęku wiąże się z uczuciem bólu, rozpierania lub napięcia, bez świądu. Zmiany obrzękowe mogą pojawiać się w różnych okolicach, najczęściej w obrębie warg i powiek, niekiedy w obrębie narządów płciowych.
Może dochodzić również do obrzęku krtani, co stanowi zagrożenie dla życia pacjenta!!!
Jeśli wystąpi obrzęk, należy wyeliminować ewentualny czynnik sprawczy oraz zastosować leki przeciwhistaminowe, immunosupresyjne czy wdrożyć leczenie biologiczne.
Zapraszamy na konsultacje do naszej kliniki!
dr Natalia Zając
