Zwłaszcza po lecie zauważamy na skórze więcej ciemniejszych plam. To przebarwienia. Co je powoduje? Czy można się ich pozbyć? Na te i inne pytania odpowiada nasz ekspert, dr Natalia Zając.
Co nazywamy przebarwieniem i skąd się ono bierze?
– Przebarwieniem skóry nazywamy ograniczoną plamę o nieregularnym kształcie lub uogólnione zmiany skórne o zabarwieniu ciemniejszym od naturalnego koloru skóry. Wspomniane zaburzenia barwnikowe mogą mieć charakter nabyty lub wrodzony. Ze względu na mechanizm
powstawania są wynikiem zmiany liczby melanocytów, zaburzeń biosyntezy melaniny albo zaburzeń transportu malanosomów.
To może wytłumaczymy czytelnikom, czym są melanocyty i malanosomy?
– Melanocyty to komórki, które wytwarzają melaninę, czyli barwnik skóry, a malanosomy to struktury w komórkach melanocytów odpowiedzialne za ochronę naskórka przed promieniowaniem UV.
Możemy wyróżnić dwa rodzaje zmian pigmentacyjnych.
– Tak, w zależności od tego, czy dotyczą tylko niektórych obszarów skóry czy całego ciała. Pierwszy ich rodzaj to zmiany ograniczone. Zmiany te mogą być wrodzone lub nabyte. Należą do nich piegi, plamy cafe au lait, plamy soczewicowate, przebarwienia pozapalne, ostuda, przebarwienia mechaniczne i chemiczne. Drugi rodzaj zmian to zmiany rozsiane. Mogą być spowodowane przez choroby genetyczne, metaboliczne, autoimmunologiczne lub nowotworowe.
Opowiedzmy więc o tych, które są najbardziej powszechne, czyli o piegach.
– Te zmiany są wyraźnie odgraniczonymi plamami, mają barwę od czerwonej do jasnobrązowej. Mają
średnicę 1-2 mm. Występują najczęściej na skórze twarzy, szyi, ramion, przedramion i klatki piersiowej. Piegi są uwarunkowane genetycznie. Powstają w wyniku zwiększenia liczby melanocytów, ich rozmiaru oraz nadmiernej produkcji melaniny. Pojawiają się w dzieciństwie pod wpływem promieniowania słonecznego lub u osób z niskim fototypem skóry i/lub rudych włosach (feomelaniny).
Leczymy je preparatami miejscowymi zawierającymi hydrochinon, kwas azelainowy. Możemy także stosować peelingi chemiczne, krioterapię lub laseroterapię.
Powszechnym przebarwieniem jest również ostuda.
Ostuda to powszechne, nabyte przebarwienie. Występuje zazwyczaj u osób z wysokimi fototypami skóry. Za ich powstawanie odpowiedzialne są czynniki genetyczne i czynniki hormonalne. Choroba dotyczy kobiet w ciąży oraz przyjmujących doustne leki antykoncepcyjne, poddanych ekspozycji na promieniowanie słoneczne bez fotoprotekcji. Zmiany te to odgraniczone brązowe lub szare plamy przebarwieniowe o nieregularnych granicach. Zlokalizowane są symetrycznie na skórze eksponowanej na słońce, głównie w
obrębie twarzy (czoło, okolice jarzmowe, grzbiet nosa). W ich przypadku bardzo ważna jest fotoprotekcja. Zmiany leczymy preparatami miejscowymi oraz ogólnymi o działaniu odbarwiającym i złuszczającym (m.in. zawierającymi hydrochinon). Wspomagająco przy leczeniu można zastosować peelingi chemiczne i laseroterapię.
Może warto wspomnieć jeszcze o plamach koloru kawy z mlekiem (cafe au lait spots).
– To jasnobrązowe plamy wielkości od 1 do 20 cm. Najczęściej występują na skórze tułowia. Zmiany te mogą występować od urodzenia lub pojawiać się we wczesnym dzieciństwie. Dotyczą 10-30% populacji. W obrębie wykwitów stwierdza się zwiększoną ilość melaniny w melanocytach i keratynocytach. Mnogie zmiany mogą występować w przebiegu chorób o podłożu genetycznym , np. w fakomatozach
W przypadku plam cafe au lait możliwa jest lasoterapia. W przypadku współwystępowania z innymi objawami sugerującymi rozpoznanie fakomatoz, konieczna jest konsultacja w zajmującej się nimi poradni.
Fot. Chermiti Mohamed/ Unsplash
